De oude truc van Draghi
Zo langzamerhand wordt duidelijk dat Draghi, de ex baas van de Europese centrale bank, een aloude truc
uithaalde met de Euro en de Europeanen. Waarom de rente zo lang historisch laag gehouden?
Rente is de prijs van geld.
Het gebruik van geld versluiert de onderliggende reële economie. De reële economie is het geheel van
menselijk gedrag in relatie tot inkomens verkrijgen en besteden. Kort gezegd we produceren met zijn allen
veel spullen die we uiteindelijk ook consumeren. Om deze activiteiten zo doelmatig mogelijk te maken is gebruik van geld noodzakelijk.
Ik wil proberen met eenvoudige voorbeelden enig inzicht te geven in de reële economie om te laten zien
dat Draghi verantwoordelijk is voor het niet indexeren van nagenoeg alle pensioenen in Nederland maar
ook in bijvoorbeeld Duitsland, dit niet indexeren betekent dat verreweg de meeste pensioengenieters
steeds minder goederen en diensten kunnen kopen dan beloofd (jaar op jaar al tenminste 10%).
Bovendien beloofde onder andere het ABP ook altijd dat je pensioenuitkering zouden meegroeien met
de cao lonen. Al tien jaar lang geen stuiver van gezien.
Hoe komt dat? Onwil? Onmogelijk? Nee. De pensioenfondsen worden gehouden aan de regels die de
overheid heeft vastgesteld. De regel in dat geval is dat de pensioenfondsen moeten voldoen aan de eis
dat de omvang van hun vermogen, zeg maar kas, nu een bepaalde omvang heeft de toekomstige
uitkeringen te doen. Deze omvang wordt in grote mate bepaald door de rente stand. Hoe lager de rente
hoe groter moet die kas zijn.
Een ander gevolg van de guitigheid van Draghi met betrekking tot de rentestand is de rente op de
spaarrekeningen die nagenoeg nul is. Rente op je spaarrekening is je recht op inkomen als beloning voor
afzien van consumptie. Het sparen onder andere maakt het mogelijk dat bedrijven kunnen investeren dat
wil zeggen hun productiecapaciteit vergroten.
Door de lage rente van Draghi kunnen banken zo goedkoop (lage rente) geld lenen dat ze ook goedkoop
kunnen uitlenen. Er is minder behoefte aan spaargeld als de banken geld tegen zeer lage rente kunnen
krijgen van de centrale bank.
Nu naar de pensioenen. Hoe werkt het systeem als we het gedoe met geld en weglaten? We halen dan
als het ware de geld sluier weg.
Wat zien we dan? We stellen ons een werknemer, Albert, in loondienst voor. Aan het eind van de maand
krijgt Albert zijn beloning voor het opofferen van zijn vrije tijd om te gaan werken.
De beloning (inkomen) is een hoeveelheid Euro's die hem recht geeft op een pakket goederen en diensten.
Zijn reëel inkomen is dus een pakket goederen/diensten. Zijn werkgever heeft een bedrijfspensioenfonds.
Die belooft Abert dat hij na 40 dienstjaren een pensioenuitkering krijgt. Deze uitkering is maandelijks
ongeveer 70% van een pakket goederen/diensten dat hij gemiddeld heeft verdiend. Dit is mogelijk
omdat Alberts pensioenfonds zijn premie gebruikt door het uit te lenen en te beleggen heeft om
ondernemingen en overheid in staat te stellen te investeren( meer machines, robots, kantoren,
transportmiddelen, onderwijs enzovoorts). Deze investeringen door bedrijven en overheid leiden ertoe dat
men in de toekomst meer kan produceren. Uit deze investeringen vloeien rente en dividenden naar de
pensioenfondsen die daaruit de de pensioenen kunnen uitkeren en Albert en miljoenen anderen.
Maar als enkele landen, zoals gebeurd is in de Eurozone, schulden gemaakt hebben dan betekent dat
dat ze meer goederen en diensten verbruikt hebben dan ze zelf hebben voortgebracht. Hoe kan dat?
Andere landen (waaronder Nederland) hebben juist meer geproduceerd dan ze zelf gebruikt hebben.
\Dat overschot is verkocht aan de tekort landen, die dat betaald hebben met geleend geld. Deze
vorderingen bestaan uit obligaties die regeringen van de tekortlanden hebben uitgegeven. De ECB
\koopt deze obligaties op waardoor banken in EU zeer liquide worden en de rente laag blijft.
Waarschijnlijk lossen de uitgevende landen de obligaties nooit weer af of als ze dat wel doen dan door
nieuwe obligaties uit te geven.
En zo komen die “geleende goederen en diensten” nooit meer terug bij degenen die er recht op hebben:
pensioengerechtigden en kleine spaarders….En Albert? Wel, hij werkt hard en heeft € 500,00 gespaard
voor een nieuwe laptop. Edoch zijn neefje Rafael belde hem dat hij een baantje kon krijgen. De
werkplek was echter 15 kilometer verwijderd van de woonplek van Rafaël, of oom Albert hem € 500
kon lenen voor een fiets. Albert stemde toe, Rafael zou immers met de nieuwe baan snel genoeg geld
verdienen om zijn schuld af te lossen. Na een paar maand werd Rafael ziek. Hij verloor zijn baan en
vroeg Albert om uitstel van betaling. Uit mededogen besloot Albert de schuld kwijt te schelden….
Een jaar later na afloop van de corona betaalde Rafaël zijn schuld af. Door de hyperinflatie ontstaan
na de Tsunami van Euro’s was zijn uitkering gestegen tot € 10.000 per maand. Daar kon wel € 500
vanaf voor oom Albert.
